Φουτουρισμός και Cyberpunk. Το πρώτο κίνημα γέννησε το δεύτερο, το οποίο όμως διαφοροποιήθηκε σε τεράστιο βαθμό από το πρώτο. Σε παλαιότερο άρθρο τονίσαμε τις ομοιότητες μεταξύ των δύο, σε αυτό θα αναφέρουμε τις διαφορές.1) Πίστη στην ανθρώπινη πρόοδο - Σκεπτικισμός
Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο των Ιταλών και Ρώσων φουτουριστών ήταν ότι είχαν ακλόνητη πίστη στην ανθρώπινη πρόοδο. Ο Μαρινέττι στο μανιφέστο του καλούσε τους ανθρώπους να αφήσουν τη μιζέρια τους, να πάρουν θάρρος και να γίνουν ενεργητικότεροι και καλύτεροι. Πίστευε, όπως και οι υπόλοιποι φουτουριστές ότι όσο περνούν τα χρόνια, τόσο θα εξελίσσεται η κοινωνία προς το καλύτερο. Στη cyberpunk βλέπουμε ακριβώς το αντίθετο. Ειρωνεία προς τα "θέλω" της μάζας και τα "πρέπει" της κοινωνίας. Οι cyberpunks όντας πεσσιμιστές βλέπουν πάντα σχεδόν τον χειρότερο εαυτό της ανθρώπινης φύσης και δεν έχουν καμία ελπίδα για εξέλιξη της κοινωνίας προς το καλύτερο. Το μόνο που τους νοιάζει είναι είτε η καταστροφή αυτής της δυστοπίας και η ανοικοδόμηση μίας άλλης κοινωνίας που ίσως αποδειχθεί καλύτερη (βλ. Psycho Pass, Ergo Proxy), είτε η επιβίωση με κάθε κόστος (βλ. Black Lagoon, Blade Runner)
2) Ολοκληρωτισμός (ή και Αυταρχισμός) - Αναρχισμός
Ο φουτουρισμός όντας εθνικιστικό και μιλιταριστικό κίνημα απέκτησε αυταρχική φύση κάτι που φάνηκε όταν ο Μαρινέττι μαζί με το κόμμα του προσχώρησαν στις τάξεις του φασιστικού κόμματος του Μπενίτο Μουσολίνι. Το ίδιο έγινε και στη Ρωσία καθώς όλοι οι φουτουριστές στήριξαν τον Λένιν, αλλά και αργότερα όταν ο Γιούρι Γκαγκάριν στάλθηκε στο Διάστημα οι Σοβιετικές φουτουριστικές αφίσες ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Αντιθέτως οι cyberpunks είναι σχεδόν όλοι αναρχικοί. Ζώντας υπό ένα ολοκληρωτικό καθεστώς (βλ. 1984, Neuromancer) μισούν την εξουσία και οτιδήποτε έχει να κάνει με αυτή (αστυνομία, δικαστικό σύστημα), πολεμώντας την.3) Ωφελιμισμός - Εγωισμός
Οι φουτουριστές επιθυμούν οτιδήποτε πιστεύουν ότι ωφελεί το κοινό καλό, τεχνολογική εξέλιξη, δυνατό κράτος. Οι cyberpunks από την άλλη αν και δεν μισούν την τεχνολογία (τουναντίον ζουν με αυτήν, σε πολλές περιπτώσεις κιόλας οι πρωταγωνιστές είναι cyborgs βλ. Ghost in the shell), δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη προς αυτούς που την ελέγχουν, όπου συνήθως είναι μεγαλοεπιχειρήσεις και πολυεθνικές με ισχυρή επιρροή στην εξουσία. Έτσι το μόνο που μετρά για τους cyberpunks είναι η επιβίωση, αν και πολλές φορές βέβαια πραγματοποιείται και με τη μάσκα του αλτρουισμού.
Το όνειρο των φουτουριστών είναι η καθημερινή ζωή σε ένα τεχνολογικά εξελιγμένο δυνατό κράτος, ή και ο αποικισμός άλλων πλανητών υπό τις ίδιες συνθήκες. Οι cyberpunks όμως δεν ονειρεύονται τίποτα τέτοιο καθώς καθημερινά βιώνουν μία κόλαση. Το γραφειοκρατικό σύστημα όπου ελέγχει τα κράτη τους έχει δώσει μία ιδιαίτερα αυταρχική μορφή στην εξουσία. Αντικαθιστώντας την κεφαλή δεν αλλάζει απολύτως τίποτα από τη στιγμή που το "βαθύ κράτος" κάνει κουμάντο είτε πρόκειται για πρόσωπα, είτε για υπολογιστές (βλ. Psycho Pass).
Είναι κατανοητό λοιπόν, πως ενώ ο Φουτουρισμός ήταν ένα νεωτερικό κίνημα, η cyberpunk είναι μεταμοντέρνο. Στο πρώτο συναντούμε ιδεαλισμό, ρομαντισμό, ωφελιμισμό ενώ στο δεύτερο σκεπτικισμό, εγωισμό και πολλές φορές μηδενισμό. Δεδομένης της πορείας που ακολουθεί η Δύση σήμερα, πιστεύω πως δυστοπίες ανάλογες με αυτές στα έργα cyberpunk, είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο για το κοντινό μέλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου