Τα 11 Σημεία του Φουτουριστικού Μανιφέστου και εισαγωγή στη Φουτουριστική Τέχνη

Δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοπεί γι' αυτόν τον άνθρωπο και σπουδαίο Φασίστα, το Φιλίππο Τομάζο Μαρινέττι. Σπουδαίος ιδεαλιστής με τόνους προσφοράς στο Φασιστικό δόγμα. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1876 και σπούδασε Νομική στην Πάβια της Λομβαρδίας.

Το 1909 έγραψε το Φουτουριστικό Μανιφέστο, όπου έδωσε σάρκα και οστά στο Φουτουριστικό Κίνημα. Πρότεινε τον παραμερισμό του ρομαντισμού, των παραδόσεων και αρχών, της αρχαιολογίας και των μουσείων και αντ' αυτών να υμνήσουμε την ταχύτητα, των πόλεμο, τη δύναμη, τις μηχανές και την πολυτέλεια.

Σε καμία περίπτωση δε μισούσε το παρελθόν, τουναντίον, επειδή ακριβώς το θαύμαζε ήθελε ένα πολύ καλλίτερο μέλλον με ανώτερο επίπεδο πολιτισμού απ' αυτό των περασμένων χρόνων. Όπως γράφει και ο ίδιος στο Φουτουριστικό Μανιφέστο "[...] Και τι υπάρχει για να δει κανείς σε μια παλιά φωτογραφία εκτός από τις επίπονες συσπάσεις ενός καλλιτέχνη που ρίχνει τον εαυτό του ενάντια στους φραγμούς που εμποδίζουν την επιθυμία του να εκφράσει εντελώς το όνειρό του; Θαύμαζοντας μια παλιά εικόνα είναι το ίδιο με το να ρίχνουμε την ευαισθησία μας σε μια κηδεία, αντί να τη βγάζουμε μακριά, με βίαιους σπασμούς δράσης και δημιουργίας. Θέλετε λοιπόν να σπαταλάτε την καλύτερη δύναμή σας σε αυτή την αιώνια και μάταιη λατρεία του παρελθόντος, από την οποία αναδύεστε θανάσιμα εξαντλημένοι, συρρικνωμένοι, χτυπημένοι; [...]"

Τα 11 βασικά σημεία του Μανιφέστου είναι τα ακόλουθα:

1. Σκοπός μας είναι να τραγουδήσουμε τον έρωτα του κινδύνου, το φρόνημα της ενέργειας και της αφοβίας.

2. Το θάρρος, η τόλμη και η εξέγερση θα είναι τα ουσιώδη στοιχεία της ποίησης.

3. Μέχρι σήμερα η λογοτεχνία έχει εκθειάσει την ακινησία της σκέψης, την έκσταση και τον ύπνο. Σκοπός είναι να εξάρουμε την επιθετική δράση, την πυρετώδη αϋπνία, τον διασκελισμό του δρομέα, το θανάσιμο άλμα, την γροθιά και τον κόλαφο.

4. Επιβεβαιώνουμε ότι η μεγαλοπρέπεια του κόσμου έχει εμπλουτιστεί με μια νέα ωραιότητα: την ωραιότητα της ταχύτητας. Ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο του οποίου η εξάτμιση κοσμείται με μεγάλους σωλήνες, σαν ερπετά με εκρηκτική ανάσα – ένα βρυχώμενο αυτοκίνητο που καλπάζει μανιασμένο είναι ωραιότερο από τη Νίκη της Σαμοθράκης.

5. Θέλουμε να υμνήσουμε τον άντρα που κρατάει το τιμόνι, που εκσφενδονίζει το δόρυ του πνεύματος σε όλον τον πλανήτη, σ’ όλο το μήκος της τροχιάς του.

6. Ο ποιητής πρέπει να αφιερώσει τον εαυτό του με ζέση, μεγαλείο και γενναιοδωρία, να διογκώσει την ενθουσιώδη θέρμη των αρχέγονων στοιχείων.

7. Πέρα από τον αγώνα, δεν υπάρχει άλλη ομορφιά. Έργο χωρίς επιθετικό χαρακτήρα δεν μπορεί να είναι αριστούργημα. Η ποίηση πρέπει να συλληφθεί ως βίαιη επίθεση κατά αγνώστων δυνάμεων, ως τιθάσευση και υποταγή τους ενώπιον του ανθρώπου.

8. Βρισκόμαστε στο έσχατο ακρωτήρι των αιώνων! … Ποιος ο λόγος να κοιτάμε προς τα πίσω, όταν αυτό που θέλουμε είναι να σπάσουμε τις μυστηριώδεις πόρτες του Αδύνατου; Ο Χώρος και ο Χρόνος πέθαναν χθες. Ζούμε ήδη στο απόλυτο, διότι έχουμε δημιουργήσει την αιώνια, πανταχού παρούσα ταχύτητα.

9. Θα δοξάσουμε τον πόλεμο - το μοναδικό υγιές πράμα του κόσμου - τον μιλιταρισμό, τον πατριωτισμό, τον χαιρετισμό των αγγελιοφόρων της ελευθερίας που σπέρνουν τον όλεθρο, τα ιδανικά που γι' αυτά αξίζει κανείς να πεθάνει και θα περιφρονήσουμε τις γυναίκες.

10. Θα καταστρέψουμε τα μουσεία, τις βιβλιοθήκες, τις ακαδημίες όλων των ειδών, θα πολεμήσουμε την ηθικοκρατία, τον φεμινισμό, κάθε ευκαιριακή ή χρησιμοθηρική δειλία.

11. Θα υμνήσουμε τα μεγάλη πλήθη τα συνεπαρμένα από την εργασία, την ηδονή και τα έκτροπα. Θα τραγουδήσουμε τις πολύχρωμες, πολυφωνικές παλίρροιες της επανάστασης στις μοντέρνες πρωτεύουσες. Θα τραγουδήσουμε τον δονούμενο νυχτερινό πυρετό των οπλοστασίων και των ναυπηγείων που αστράφτουν βίαια κάτω από τα ηλεκτρικά φεγγάρια. Τους άπληστους σιδηροδρομικούς σταθμούς που καταβροχθίζουν τις σερπαντίνες του καπνού. Τα εργοστάσια που κρέμονται απ’ τα σύννεφα με τις στραβές γραμμές του καπνού τους. Τις γέφυρες που δρασκελούν τους ποταμούς σαν γίγαντες αθλητές, σπινθηρίζοντας στον ήλιο με τη λάμψη του μαχαιριού. Τα περιπετειώδη ατμόπλοια που οσφραίνονται τον ορίζοντα. Τις βαθύστερνες μηχανές που οι τροχοί τους ψαύουν τις ράγες σαν οπλές τεράστιων χαλύβδινων αλόγων που έχουν χαλινό από σωλήνα. Και την κομψή πτήση των αεροπλάνων που οι έλικες τους πλαταγίζουν στον άνεμο σαν σημαίες και μοιάζουν με αλαλαγμούς ενθουσιασμού ενός πλήθους.

Μετά το Φουτουριστικό Μανιφέστο και την επιρροή που άσκησε σε πολλούς Ιταλούς καλλιτέχνες, λογίους και φοιτητές, ακολούθησε το Τεχνικό Μανιφέστο της Φουτουριστικής Τέχνης, με πρωτεργάτη τον Ιταλό ζωγράφο και γλύπτη Ουμπέρτο Μποτσιόνι. Ήταν αυτός που επηρέασε σε τεράστιο βαθμό την ήδη επαναστατική Φουτουριστική Αισθητική, συνδυάζοντάς τη και με το καλλιτεχνικό κίνημα του Ντιβιζιονισμού (Divisionism).  

Σε ένα απόσπασμα του Τεχνικού Μανιφέστου δηλώνεται ξεκάθαρα η νέα αισθητική "[...] Η κατασκευή των εικόνων μέχρι τώρα ήταν ανόητα παραδοσιακή. Ζωγράφοι μας έχουν δείξει τα αντικείμενα και τους ανθρώπους που έχουν μπροστά μας. Εμείς θα τοποθετήσουμε τον θεατή στο κέντρο της εικόνας. [...] Η ανακαινισμένη συνείδησή μας δεν μας επιτρέπει να δούμε τον άνθρωπο ως το κέντρο της καθολικής ζωής. Ο πόνος ενός ανθρώπου έχει για μας το ίδιο ενδιαφέρον όπως ο πόνος ενός ηλεκτρικού λαμπτήρα, ο οποίος, με σπασμωδικές εκκινήσεις, φωνάζει τις πιο καρδιακές εκδηλώσεις χρώματος. Η αρμονία των γραμμών και των πτυχών του σύγχρονου ενδύματος δουλεύει στην ευαισθησία μας με την ίδια συναισθηματική και συμβολική δύναμη όπως και το γυμνό πάνω στην ευαισθησία των παλιών κυρίων. Για να συλλάβει και να κατανοήσει τις νέες ομορφιές μιας Φουτουριστικής εικόνας, η ψυχή πρέπει να καθαριστεί, το μάτι πρέπει να απελευθερωθεί από το πέπλο του αταβισμού και του πολιτισμού, έτσι ώστε να μπορεί να δει επιτέλους τη Φύση και όχι το μουσείο ως το μοναδικό πρότυπο.[...]".

Τα σημεία του Μανιφέστου, είναι τα ακόλουθα:

Δηλώνουμε:
 

1. Ότι όλες οι μορφές απομίμησης πρέπει να περιφρονούνται, όλες οι μορφές πρωτοτυπίας να δοξάζονται.
2. Είναι απαραίτητο να υπάρξει επανάσταση κατά της τυραννίας των όρων «αρμονία» και «καλή γεύση» ως πολύ ελαστικές εκφράσεις, με τις οποίες είναι εύκολο να κατεδαφιστούν τα έργα του Ρέμπραντ, του Γκόγια και του Ροντέν.
3. Ότι οι κριτικοί τέχνης είναι άχρηστοι ή επιβλαβείς.
4. Ότι όλα τα θέματα που χρησιμοποιήθηκαν προηγουμένως πρέπει να παραμερισθούν για να εκφράσουν τη ζωή μας με στροβιλισμό από χάλυβα, υπερηφάνεια, πυρετό και ταχύτητα.
5. Ότι το όνομα του "τρελού" το οποίο προσπαθεί να φιμώσει όλους τους πρωτοπόρους πρέπει να θεωρηθεί ως τίτλος τιμής.
6. Ότι η έμφυτη συμπληρωματικότητα είναι μια απόλυτη αναγκαιότητα στη ζωγραφική, όπως και ο ελεύθερος μετρητής της ποίησης ή της πολυφωνίας στη μουσική.
7. Ότι ο καθολικός δυναμισμός πρέπει να καταστεί καλλιτεχνικώς ως μια δυναμική αίσθηση.
8. Ότι με τον τρόπο που ερμηνεύεται Φύση, πρώτες είναι η ειλικρίνεια και η αγνότητα.
9. Ότι η κίνηση και το φως καταστρέφουν την υλικότητα των σωμάτων.
 

Πολεμούμε:
 

1. Ενάντια στις ασφαλτούχες αποχρώσεις με τις οποίες προσπαθεί να εμφανιστεί το πέρασμα του χρόνου στις σύγχρονες εικόνες.
2. Ενάντια στον επιφανειακό και στοιχειώδη αρχαϊσμό που βασίζεται σε επίπεδες αποχρώσεις και που, μιμούμενοι τη γραμμική τεχνική των Αιγυπτίων, μειώνει τη ζωγραφική σε μια ανίσχυρη σύνθεση, τόσο παιδική όσο και γκροτέσκο.
3. Ενάντια στους ψευδείς ισχυρισμούς των αποσχιστών και των ανεξαρτήτων ότι ανήκουν στο μέλλον, οι οποίοι εγκατέστησαν τις νέες ακαδημίες όχι λιγότερο εύστοχες και συνηθισμένες σε ρουτίνα από τις προηγούμενες.
4. Ενάντια στο γυμνό στη ζωγραφική, ως ναυτία και κουραστική όπως η μοιχεία στη λογοτεχνία.

Θα θέλαμε να εξηγήσουμε αυτό το τελευταίο σημείο. Τίποτα δεν είναι ανήθικο στα μάτια μας, είναι η μονοτονία του γυμνού εναντίον του οποίου πολεμάμε. Μας λένε ότι το θέμα δεν είναι τίποτα και ότι όλα βρίσκονται στον τρόπο αντιμετώπισης του. Αυτό συμφωνήθηκε, εμείς επίσης, το παραδεχόμαστε αυτό. Αλλά αυτή η κοινοτυπία, αδιαμφισβήτητη και απόλυτη πενήντα χρόνια πριν, δεν είναι πια τόσο σήμερα όσον αφορά το γυμνό, αφού οι καλλιτέχνες που έχουν την εμμονή με την επιθυμία να αποκαλύψουν τα σώματα των ερωμένων τους έχουν μετατρέψει τις εκθέσεις τους σε παρατάξεις ανθυγιεινής σάρκας!

Απαιτούμε, για δέκα χρόνια, τη συνολική καταστολή του γυμνού στη ζωγραφική.

Πηγή: https://ethnikonkratos.gr/